Verslag lezing Olivier Bastin

De kersverse Brusselse Bouwmeester opende zijn lezing met de omschrijving van het woord fragile, als een situatie. Een toestand waarin architectuur zich bevindt.         Enkele sprekende beelden van kunstenaar Francis Alÿs, zetten zijn woorden kracht bij. “Niets is zo fragiel als een schaduw, die wel aanwezig is, maar niet tastbaar.”: omschrijft Bastin.

Een greep uit de projecten van zijn architectenkantoor lEscaut, maken de bijzondere manier van werken al snel duidelijk: de projecten werken als een proces. Een proces, waarin elke (tussen)stap uitermate belangrijk is.                  “Door de bewoners van het project reeds bij aanvang van het ontwerp te betrekken, ontstaan er interessante relaties. Er wordt een hecht netwerk gevormd van mensen.”

L`Escaut richt zich vooral op de sociale factor in Brussel, met nadruk op de sociale minderheden. Hij ziet het multiculturele aspect in de stad als een opportuniteit in Brussel. Aan de hand van ervaringsgerichte experimenten nemen buurtbewoners actief deel aan het ontwerpproces.

De fragiliteit bevindt zich in de link tussen deze bijdragen van de bewoners, die worden meegenomen door het gehele bouwproces. Bepaalde relaties en stappen, die genomen zijn bij aanvang van het ontwerp, blijven zichtbaar tot in het finale bouwwerk en het gebruik ervan. De vorm die het gebouw uiteindelijk aanneemt, omschrijft Bastin, als hét communicatiemiddel bij uitstek, tussen architect en haar gebruikers.

De plek waarop gebouwd wordt, draagt een zekere flexibiliteit in zich naar gebruik toe, maar door de input van bewoners is het gebouw ook tegelijkertijd stevig verankerd in de context. `Het collectief voor levende kunst ` in Brussel is hier een duidelijk voorbeeld van. Het is een gebouw waar artistieke disciplines, de architecturale praktijk ontmoeten. In dit project gaan het architectuuratelier l’Escaut en het podiumkunstencollectief Vrac, “De weddenschap van de samenleving aan, om te experimenteren met de confrontatie tussen de disciplines op de plek waar ze ontstaan.” De invloed van de artiesten en hun kunst, moet de positie van de stad bepalen.

De lezing werd op een boeiende manier gebracht en de projecten passen goed in het kader van Fragile. Al werd dezelfde term gebruikt voor het tactiele proces waarmee ze ontwerpen, en ook voor de omschrijving van de broosheid van een maquette.

 

Kort interview met de Brusselse Bouwmeester Olvier Bastin op 13 oktober 2010

Kort interview met de Brusselse Bouwmeester Olivier Bastin:

Q: Hoe bent u er bij gekomen om de taak van bouwmeester op u te nemen?

A: We waren al geringe tijd bezig met een project tot stand te brengen om het gewest Brussel aan te pakken. Daaruit kwam het idee, om een architect als bouwmeester, te promoten. En dit specifiek voor Brussel omdat het veel nieuwe mogelijkheden met zich meebrengt. Tijdens een debat bleek dat dit mogelijk was, maar dat er geen enkele kandidaat was. Na een slapeloze nacht heb ik besloten om de taak op mij te nemen, zodat  het initieel project niet verloren zou gaan.

Q: Heeft het statuut van bouwmeester uw manier van werken veranderd?

A: De manier zelf, is niet veranderd. We werken nog steeds met dezelfde aanpak, waarin we heel veel input krijgen van het publiek waarvoor we werken. De mensen die onze projecten moeten beleven, brengen ons nog steeds het meeste bij, maar de schaal is echter wel verschoven. We werken op een groter gewestelijk niveau in plaats van een gemeenschappelijk of regionaal niveau.

Q: Heeft u als bouwmeester dan meer invloed op bepaalde projecten dan als architect?

A: Ik beschouw mezelf gelijkwaardig met de mensen waarmee ik werk. Zowel collega-architecten, stagiairs en de mensen waarvoor we ontwerpen, nemen deel in het beslissingsproces.

We werken nu bijvoorbeeld nauwer samen met grotere bedrijven,.Ze komen bij ons aankloppen om een concreter beeld te krijgen op de stedenbouwkundige situatie. Als je dan die kans, niet ten volle aangrijpt, en de bovenhand gaat nemen door te zeggen: “Wij lossen het wel op.”,  werkt het niet. Maar als je hen daarentegen, meer betrekt in het totale ontwerpproces, dan verbindt het zich beter tot één geheel en wordt het ontwerp er vaak ook beter door.

Q: Bent u nu als bouwmeester meer fragiel?

A: De eerste maanden echter wel, omdat je kennis moet maken met de nieuwe institutionele veranderingen, die het gewestelijke niveau met zich meebrengen. Maar we hebben gelukkig goede voorbeelden van de Vlaamse en Waalse bouwmeester om ons op te baseren. Het helpt ons te zien, wat ze bereiken met de projecten en de wedstrijden die ze uitschrijven. Het is voor ons dan ook een goede motivatie om de situatie in Brussel te verbeteren.